De rechten en plichten van de patiënt
Elke patiënt heeft wettelijk recht op kwalitatieve zorg, met respect voor haar/zijn culturele, morele, filosofische en godsdienstige overtuiging. Daarnaast stellen wij ook enkele wederzijdse verwachtingen. Op basis van de brochure ‘Patiëntenrechten’ van de FOD Volksgezondheid geven we hieronder een overzicht van jouw rechten als patiënt en wat wij verwachten van jou. Zo komen we samen tot de best mogelijke zorg.
De rechten van de patiënt
Ontvangen van een kwaliteitsvolle dienstverstrekking
Elke patiënt ontvangt volgens zijn behoeften de best mogelijke dienstverstrekking in functie van de medische kennis en van de beschikbare technologie. Deze diensten worden verstrekt met respect voor de menselijke waardigheid en voor de autonomie van elke patiënt, zonder enig onderscheid op basis van sociale klasse, seksuele geaardheid of filosofische overtuiging.
De zorgen met het oog op het voorkomen, behandelen en verzachten van lichamelijke en psychische pijn maken integraal deel uit van de behandeling van de patiënt. Je hebt recht op pijnbestrijding. Zorgverleners moeten aandacht hebben voor pijn, de pijntoestand evalueren, de pijn behandelen en verzachten.
Vrij kiezen van de beroepsbeoefenaar
De patiënt kiest zelf een beroepsbeoefenaar en kan die keuze steeds herzien.
De wet of omstandigheden eigen aan de gezondheidszorgen kunnen die vrije keuze in sommige gevallen beperken. Bijvoorbeeld bij gedwongen opname van een persoon met een geestesziekte of bij aanwezigheid in het kader van een wachtregeling van slechts één arts-specialist voor de behandeling van de problematiek.
Anderzijds kan elke beroepsbeoefenaar een patiënt omwille van persoonlijke of professionele redenen weigeren een dienst te verstrekken, behalve bij spoedgevallen.
Indien de beroepsbeoefenaar de behandeling onderbreekt, dan moet hij de continuïteit van de zorg waarborgen.
Recht op informatie over verzekeringsdekking
In Az Damiaan zijn verschillende categorieën van beroepsbeoefenaars werkzaam, die niet allen hetzelfde juridisch statuut hebben. Het kan gaan om werknemers of om zelfstandige beroepsbeoefenaars. Als patiënt heb je het recht om van het ziekenhuis informatie te ontvangen over de aard van de rechtsverhoudingen tussen het ziekenhuis en de beroepsbeoefenaars die er werkzaam zijn.
Als je meer informatie wenst over het statuut van een individuele beroepsbeoefenaar (een welbepaalde arts, verpleegkundige, … ) werkzaam in Az Damiaan, kan je deze informatie opvragen bij de ombudsfunctionaris van Az Damiaan..
Geïnformeerd worden over de gezondheidstoestand
De beroepsbeoefenaar verstrekt aan de patiënt alle informatie die nodig is om inzicht te krijgen in zijn gezondheidstoestand (diagnose) en de vermoedelijke evolutie ervan, en deelt de informatie mee in een duidelijke taal die aan de patiënt aangepast is.
Indien de patiënt wenst om niet geïnformeerd te worden, respecteert de beroepsbeoefenaar deze keuze, behalve indien dit voor de patiënt of voor derden een ernstig gezondheidsrisico inhoudt (bv. een besmettelijke ziekte).
Indien de informatie een ernstig nadeel voor de gezondheid van de patiënt kan meebrengen, kan de beroepsbeoefenaar de patiënt uitzonderlijk en tijdelijk bepaalde informatie onthouden.
De patiënt kan zich door een vertrouwenspersoon laten bijstaan. De aanwezigheid van een vertrouwenspersoon kan impliciet zijn (bijvoorbeeld door zijn/haar aanwezigheid tijdens een consult). De aanwijzing kan ook schriftelijk en uitdrukkelijk zijn.
Indien de patiënt niet in staat is zijn patiëntenrechten zelf uit te oefenen, is de vertegenwoordiger de persoon die de rechten van de patiënt uitoefent in naam van deze laatste. Dit onderscheidt de vertegenwoordiger van de vertrouwenspersoon die alleen maar de patiënt bijstaat. Indien u geen vertegenwoordiger hebt aangeduid voorziet de wet in een wettelijke vertegenwoordiger.
Meer informatie rond de aanstelling van een vertrouwenspersoon en/of een vertegenwoordiger vind je hier.
Vrij toestemmen in een tussenkomst, met voorafgaande informatie
Vooraleer een behandeling te starten, dient de beroepsbeoefenaar daartoe de vrije en geïnformeerde toestemming van de patiënt te verkrijgen.
Dit betekent dat de beroepsbeoefenaar de patiënt voldoende geïnformeerd moet hebben over onder meer het doel van de tussenkomst, de graad van urgentie, duur, nevenwerkingen en risico's, nazorg, kostprijs en mogelijke alternatieven.
Wanneer het onmogelijk is om de toestemming van de patiënt of die van zijn vertegenwoordiger te achterhalen (bv. in een spoedgeval), stelt de beroepsbeoefenaar alle noodzakelijke behandelingen in en vermeldt hij dit in het patiëntendossier.
Hoe geeft de patiënt zijn toestemming?
De toestemming wordt meestal mondeling door de patiënt gegeven of kan door de beroepsbeoefenaar uit zijn gedragingen worden afgeleid. Voor sommige onderzoeken en behandelingen is een schriftelijke toestemmingsverklaring vereist.
De patiënt kan zijn toestemming ook onder bepaalde voorwaarden geven (bv. het stopzetten van chemotherapie, wanneer ze niet werkt).
Indien de patiënt zijn toestemming intrekt of weigert
De beroepsbeoefenaar respecteert de intrekking van de toestemming of de weigering van de toestemming van de patiënt.
De beroepsbeoefenaar blijft evenwel een kwaliteitsvolle dienstverstrekking verlenen (bv. voortzetting van de essentiële lichaamsverzorging van een patiënt die voedsel en vocht weigert).
De patiënt of de beroepsbeoefenaar kunnen verzoeken om de intrekking van de toestemming of de weigering van de toestemming in het patiëntendossier te vermelden.
Indien de patiënt zich in een gezondheidstoestand bevindt, die hem verhindert zijn wil uit te drukken (bv. in een coma of bij een degeneratieve mentale aandoening) dient de beroepsbeoefenaar de voorafgaande wilsverklaring te respecteren, die door de patiënt werd opgesteld op het ogenblik dat hij nog in staat was om zijn rechten uit te oefenen.
Kunnen rekenen op een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier, met mogelijkheid tot inzage en afschrift
Het patiëntendossier
Elke patiënt heeft het recht op een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier. Dit dossier bevat de identiteitsgegevens van de patiënt en de medische, verpleegkundige en eventueel paramedische informatie.
Als patiënt kan je aan de beroepsbeoefenaar vragen om bepaalde documenten aan je dossier toe te voegen, zoals de aanwijzing van een vertrouwenspersoon, de aanwijzing of herroeping van een vertegenwoordiger of een model van wilsverklaring.
Je kan je patiëntendossier in Az Damiaan online inkijken via www.mynexuzhealth.be (voor de gegevens van na 2019)
Meer info over het patiëntendossier vind je hier.
Recht op inzage en afschrift
Je kan als patiënt verzoeken om inzage in je patiëntendossier, of om afschrift van gegevens uit je patiëntendossier. Deze mogelijkheid bestaat ook voor de vertegenwoordiger van een patiënt en, mits toestemming, voor de vertrouwenspersoon.
Als een patiënt overleden is, hebben naasten enkel onrechtstreeks inzagerecht.
De modelformulieren voor het uitoefenen van je recht op inzage en afschrift kan je hier terugvinden.
Verzekerd zijn van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer
Behoudens de toestemming van de patiënt mogen alleen de personen wiens aanwezigheid beroepshalve verantwoord is, bij een behandeling of onderzoek aanwezig zijn.
Geen enkele informatie over de gezondheidstoestand van de patiënt kan worden meegedeeld aan derden, tenzij in geval van wettelijke afwijking.
Neerleggen van een klacht bij een ombudsdienst
Wanneer iemand oordeelt dat één van zijn rechten als patiënt niet gerespecteerd werd, dan kan hij een klacht neerleggen bij de ombudsdienst van het ziekenhuis. De ombudsfunctionaris is een onafhankelijke, onpartijdige en neutrale persoon die tracht te bemiddelen tussen de betrokken zorgverlener en de patiënt. De ombudsfunctionaris neemt hierbij zelf geen standpunt in, maar tracht de onenigheid op te lossen met de medewerking van beide partijen.
Als de bemiddeling niet tot het verhoopte resultaat leidt, behoort het tot de taak van de ombudsdienst om je inlichtingen te geven over andere bestaande mogelijkheden om je verzoek te behandelen.
Meer informatie over de ombudsdienst vind je hier.
Recht op pijnbehandeling
De zorgen met het oog op het voorkomen, behandelen en verzachten van lichamelijke en psychische pijn maken integraal deel uit van de behandeling van de patiënt. Je hebt recht op pijnbestrijding. Zorgverleners moeten aandacht hebben voor pijn, de pijntoestand evalueren, de pijn behandelen en verzachten.
En wat verwachten wij van jou?
Tot de plichten van de patiënt behoren een respectvolle omgang en het meewerken met de zorgverlener door de nodige informatie te geven en het opvolgen van de raadgevingen.
Voor meer informatie en nuancering over de rechten en plichten van de patiënt kan je terecht bij de ombudsdienst van het ziekenhuis, of kan je de brochure ‘Patiëntenrechten – een uitnodiging tot dialoog’ raadplegen via http://www.patientrights.be/.